MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی

با رشد کسب و کارهای آنلاین و استارتاپ‌ها شاهد این هستیم که افراد بسیاری به دنبال پیاده‌سازی ایده‌های نوآورانه خود می‌روند. امّا بسیاری از این ایده‌ها به دلایل مختلفی با شکست مواجه می‌شوند. به همین دلیل بسیاری از مشاوران و منتورهای کسب و کار توصیه می‌کنند که محصول را در مراحل مختلف طراحی و پیاده سازی ارزیابی کنند. هدف از ساخت MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی نیز کاهش هزینه‌های اجرای یک ایده کسب و کار است. در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم که MVP چیست و هدف از ساخت آن چیست، پس با ما همراه باشید.

MVP چیست؟

اگر بخواهیم یک تعریف دقیق از MVP داشته باشیم باید بگوییم که MVP یا Minimum Viable Product (که در فارسی آن را کمینه محصول پذیرفتنی یا حداقل محصول قابل ارائه می‌نامند) را می‌توان محصولی با حداقل ویژگی‌های لازم برای ارائه به مشتری دانست.

در واقع می‌توان MVP را یک نمونه اولیه از محصول نهایی دانست. در MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی سعی می‌شود تا با حداقل تجهیزات، محصول یا خدمت آماده عرضه به مشتریان بالقوه شود. بازخوردی که مشتری درباره MVP می‌دهد زمینه را برای ایجاد تغییر، اصلاح و رشد آن فراهم می‌کند.

آیا MVP یک محصول ناقص است؟

بسیاری از افراد تصور می‌کنند MVP (کمینه محصول پذیرفتنی) یک محصول ناقص است، این در حالی است که این تصور کاملا اشتباه است. در MVP تمامی امکانات و آپشن‌های نهایی محصول قرار داده نمی‌شود تا بتوان آن را سریع آماده کرد امّا ماهیت محصول کاملا مشخص است و می‌توان آن را ارزیابی کرد.

تاریخچه MVP

اصطلاح MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی یا حداقل محصول پذیرفتنی اولین بار در سال 2001 توسط اریک رابینسون مطرح شد. در این زمان افراد زیادی که به دنبال راه‌اندازی یک کسب و کار نوپا بودند بدون تحقیقات و اعتبارسنجی به عرضه محصول می‌پرداختند. از این جهت خیلی از این محصولات به موفقیتی نمی‌رسیدند و شکست می‌خوردند.

با معرفی MVP میزان شکست در معرفی یک محصول به شدت کاهش یافت.

هدف از ساخت MVP

تهیه MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی و ارزیابی آن یک شیوه رایج در متدلوژی چابک (agile-methodology) و استارتاپ ناب(Lean Startup) است. در این شیوه سعی می‌شود تا با تولید یک محصول با حداقل حالتی که بتواند مشکلی را حل کند و توسط کاربران قابل استفاده باشد به ارزیابی نظرات مشتریان بالقوه پرداخته شود. این محصول در چرخه‌هایی بهبود داده می‌شود و ویژگی‌های دیگری به آن اضافه خواهد شد.

مهمترین اهداف ساخت MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی را می‌توان در موارد زیر دانست.

1. تمرکز کسب و کار بر روی ارزش اصلی محصول
2. ارزیابی نظرات مشتریان و بهبود محصول
3. امکان یادگیری بیشتر درباره محصول
4. جمع‌آوری اطلاعات درباره مشتریان و تقویت ارتباطات با آنان
5. تدوین استراتژی یک کسب و کار
6. کاهش هزینه‌های تولید محصول و ایجاد تغییرات در آن

مراحل ساخت MVP

برای داشتن یک MVP که بتواند نیازهای اعتبارسنجی را برآورده کند توجه به اقدامات زیر ضروری است:

1- هماهنگی محصول با اهداف کسب و کاری

قبل از اینکه شروع به ساخت MVP کنید باید به بررسی این موضوع بپردازید که آیا محصول با اهداف استراتژیک سازمان شما تناسب دارد؟
شناخت اهداف سازمانی به شما کمک می‌کند تا بتوانید MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی را کاربردی سازید. سوالات زیر با هدف شناخت محصول و هماهنگی آن با کسب و کار ایجاد شده است. پاسخ به این سوالات ضروری است.

• چه محدودیت‌هایی در منابع دارید؟
• هدف از تولید MVP چیست؟
• آیا MVP می‌تواند کاربران جدیدی را به سمت کسب و کار شما جذب کند؟
• به لحاظ استراتژیک MVP شما برای مدت طولانی در بازار دوام خواهد آورد؟
• MVP در چه مدت زمانی باید نتایج مدنظر شما را کسب کند؟

2- MVP چه مشکلی را حل می‌کند؟

باید بررسی کنید که کمینه محصول پذیرفتنی می‌تواند چه مشکلی را از کاربران حل کند.

• تحقیق از کاربران: از کاربران بالقوه‌تان درباره محصولات‌تان نظرسنجی کنید تا متوجه شوید آنها به چه چیزی نیاز دارند.
• تحلیل رقبا: در بازار چه رقبایی دارید آنها تمرکز خود را بر روی چه محصولی گذاشته‌اند.
• توان تولید: مشخص کنید در چه زمانی و با چه حجمی می‌توانید به تولید حداقل محصول پذیرفتنی بپردازید.
• هزینه‌های جاری: برای اینکه بتوانید کاربران را مجاب به خرید محصول یا خدمات MVP خود بکنید باید چه مقداری هزینه کنید.

3- برنامه توسعه MVP خود را طرح‌ریزی کنید

بعد از آن بهتر است به سراغ یک برنامه عملیاتی برای اجرایی کردن MVP خود بروید.

Viable در MVP اهمیت بسیاری دارد. یعنی محصول شما باید با دوام (Viable) باشد. شما باید در MVP تجربه کاربری و رابط کاربری مناسبی را در اختیار مشتریان خود قرار دهید. اگر MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی به اندازه کافی کارآمد نباشد شما نمی‌توانید نتیجه لازم را از آن بگیرید.

به عنوان مثال موسسان Airbnb برای تست ایده خود (اجاره منزل به مسافران) از آپارتمان شخصی خود استفاده کردند. در این مثال مشاهده می‌شود که MVP کاملا شرایط مشابه‌ای با واقعیت کسب و کار Airbnb ایجاد کرده بود.

4- بسازید، یاد بگیرید و بهبود دهید

تجربه‌ای که شما از ساخت MVP بدست می‌آورید. به شما کمک خواهد کرد تا محصول خود را ارزیابی کنید و آن را بهبود دهید.

MVP به شما نکات بسیاری را خواهد آموخت. از این نکات برای توسعه نسخه اولیه MVP خود استفاده کنید. بهبودی که در نسخه MVP شما ایجاد می‌شود فرصت‌های جدیدی را در مقابل کسب و کارتان قرار می‌دهد. چرخه استارتاپ ناب را فراموش نکنید این چرخه می‌تواند باعث موفقیت شما شود.

کسب آگاهی از نظر مشتریان

یکی از مزایای کلیدی MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی این است که می‌توان بدون هزینه زیاد یک محصول را به بازار عرضه کرد و در صورتی که محصول توسط مخاطبان مورد استقبال قرار گرفت نسبت به بهینه‌سازی آن اقدام کرد و اگر محصول موفقی نبود از هزینه‌های زیاد جلوگیری خواهد شد.

دام‌های رایج در MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی

• کسب و کارهای بسیاری مدعی هستند که با مفهوم MVP آشنا هستند و می‌دانند MVP چیست، امّا درک درستی از آن ندارند. بزرگترین اشتباه زمانی رخ می‌دهد که پس از عرضه اولیه MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی به بازار و موفقیّت نسبی هیچ تلاشی برای اصلاح و بهبود آن انجام نمی‌شود.
• اشتباه رایج دیگری که درباره MVP رخ می‌دهد این است که سعی می‌کنند به اجرای ساده‌ترین حالت آن بپردازند. این در حالی است که محصول طراحی شده ظرفیت لازم برای ارزیابی بازار را نخواهد داشت.
• عدم توجه به بازخوردهای دریافتی درباره MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی باعث می‌شود تا تغییرات سازنده‌ای اتفاق نیفتد و تغییر و اصلاح چندانی صورت نپذیرد.

جمع بندی

برای اینکه بتوان در بازارهای رقابتی موفق شد باید همیشه یک گام از دیگران جلوتر بود. داشتن شجاعت مواجه با شکست در طراحی MVP یا حداقل محصول پذیرفتنی باعث تمایز یک کسب و کار می‌شود. زیرا چنین کسب و کاری نیاز ندارد تا در آینده هزینه‌های سنگینی برای جبران شکست محصول خود انجام دهد.

اینکه به خوبی بدانیم MVP چیست به ما کمک می‌کند تا تحلیل‌های درستی را درباره ظرفیت‌های موجود برای یک محصول بدست آوریم.